Leve med bløffsyndromet
- Eg føler ofte at eg kan ingenting. Og når som helst kjem nokon til å avsløra meg
Mariell fortel om livet med bløffsyndromet.
Mariell Øyre (26)
- Forfattar, fotograf, bloggdesignar og fast spaltist for Kvinneguiden.
- Frå Sognefjorden, har budd i London - men har flytta heim att til Sogn.
- Står bak den populære bloggen hjartesmil.
- Hausten 2013 kom debutromanen & me skal bli omskapte ut på Samlaget.
- Tildelt Noregs Mållag sitt stipend.
KOMMENTAR:
Eg tok ein test på New York Magazine sine nettsider for ei stund sidan. Den veldig avslappa testen gjekk ut på å finna ut om eg lir av det såkalla bløffsyndromet, «The Impostor Syndrome».
Bløffsyndromet blir skildra som ein tilstand der ein konstant føler seg som ein svindlar, at ting ein har oppnådd og gjort i livet er resultat av flaks, feil eller kontaktar, at ingenting ein gjer er av god nok kvalitet eller interesse. Det er ein angsttilstand som er total for dei som lir av det. Resultatet var uansett YES, jackpot, lift off. Det viser seg at eg er påverka i ekstrem grad. Og eg var ikkje særlig overraska.
- Eg var ho som kunne svar på alt, men aldri rakk opp hånda
Det kan henda at eg starta heile karrieregangen min med feil filosofi, for eg hadde aldri i livet hatt framgang om eg ikkje ved kvar minste usikkerheit hadde peppa meg sjølv med «fake it till you make it». På mitt første oppdrag som bryllupsfotograf for fem år sidan var det nær psykose kor mykje eg hadde klart å lova meg sjølv at eg VAR bryllupsfotograf, at eg KAN jo dette. Denne sjølvpåførte psykosen har latt meg gjera ting eg egentlig verkeleg ikkje tør eller føler meg sikker på.
Men istaden for å da belønna meg sjølv for kor hardt eg pressar meg sjølv og for kva eg oppnår, skyv eg usikkerheita framover. For om ein allereie kan alt, eller lurer seg sjølv til å tru det, fordi ein elles er lamma av frykt, har ein jo aldri lært noko nytt eller overkomme noko som helst.
Men det starta tidligare enn fotooppdrag og vaksenlivet, eg kan sjå denne tilstanden ha røter heilt tilbake til barneskulen. Eg var ho som kunne svar på alt, men aldri rakk opp hånda, eller alltid måtte pakka inn eit svar i kanskje og spørjande toneleie sjølv om det ikkje fanst tvil i hjartet. Når ein først tenkjer på denne måten er det vanskeleg å skru av, og det snik seg inn på uventa punkt i livet. Til og med i graviditeten har eg tvilt kvar einaste dag på om det faktisk er sant, sjølv om alt blod som er testa seier at det er tilfelle, alle ultralydar viser eit sparkande vesen, for ikkje å snakka om det faktum at eg faktisk kjenner ungen min røra seg der inne og bli større absolutt heile tiden.
- På det rasjonelle planet veit eg at eg kan det eg gjer
Det er ikkje det at eg ikkje kan det eg gjer. Eg har ikkje berre vakna ein dag og fått denne jobben i fanget. På det rasjonelle planet veit eg det fordi eg ser resultata av arbeidet mitt. Eg bygger nettsider som funkar, skriv tekstar som engasjerer folk og tek bilder mot betaling. Folk stolar på meg nok til å la meg fotografera bryllupsdagane deira, eg veit jo at det er ein stor ting.
Likevel så føler eg ofte at eg kan ingenting. Og når som helst kjem nokon til å avsløra meg. Når eposten blir stille i meir enn eit par timar er det det som har skjedd, ei melding har gått ut til alle potensielle arbeidsgivarar som enkelt forklarar at dette mennesket berre er ein svindlar.
Det er jo heilt vanvittig, og det er ein smittsom sjukdom som påvirkar mange rundt meg, oftast suksessfulle unge kvinner som jobbar i kreative bransjar og skapar sitt eige arbeid på sine eigne premiss, unge kvinner som dreg inn haugar med pengar. Sjølv om me er jo så late, alle saman, det held oss oppe heile natta kor lite jobbar me får gjort. Likevel har me ikkje tid til å dusja, til å spørja bestemor korleis det går, til å fakturera for alt arbeidet me trur me ikkje gjer.
Det er ein intelligent form for sjølvforakt fordi ein for andre, og ofte óg for seg sjølv, trur at ein er eit sjølvsikkert og velfungerande menneske. På sosiale media ser det ut som om at me har skjønt greia, men me møter søndagskveldar i fosterstilling, i krøplande angst for alle helgetimar som vart kasta vekk. Me er ein generasjon unge kvinner som har fått høyra at me kan alt, fått høyra kvar dag kor flinke me er, me har blitt oppbygd til me traff taket og no held me pusten i frykt for at folk skal sjå kor feil dei tok om oss. Suksessen og merksemda som følger med denne er den mest komplekse frykta, for jo fleire som ser oss og følger med oss, jo fleire folk kan potensielt sjå kor uoriginale og late me er.
- Som på «Truman Show» er alt berre oppspinn
Om nokre dagar går eg ut i fødselspermisjon, og eg er sikker på at NAV kjem til å finna noko feil med søknaden min, at pengane eg har betalt til staten dei siste åra, meir enn ein tredjedel av alt eg har tent, ikkje er ekte kroner. At det er monopolpengar. Som på «Truman Show» er alt berre oppspinn, berre at det kun er eg som har lukta lunta og snart, veldig snart, kjem all scenografien til å smuldra opp og avsløra meg for den falske jævelen eg egentlig er.
Det absolutt morsommaste og mest latterlige her er at medan eg skriv dette får eg vondt i magen, for tenk om eg ikkje egentlig har «bløffsyndromet». Eg berre innbiller meg det. Det finst folk der ute som faktisk lir av dette, og her sit eg og latar som.
Men når alt kjem til alt; om sykkelen går framover så kan eg vel kanskje sykla?
Vil du lese flere kommentarer fra bra damer? Meld deg på vårt nyhetsbrev og følg Kvinneguiden på Facebook!
Denne saken ble første gang publisert 23/06 2016, og sist oppdatert 28/04 2017.